- Толығырақ
- Толығырақ
- Толығырақ
Жуырда ұлттық парк аумағында жүргізілген патрульдік бақылау кезінде, Тарбағатай тауларының баурайындағы шағын орман алқабында (негізінен жөке ағаштарынан құралған), шамамен 3 метр биіктікте орналасқан белсенді ұя табылды. Ұя орналасқан аумақты біраз уақыт бақылау нәтижесінде оның иесі анықталды – ұя қаршығаға тиесілі екен. Адамды көрген кезде құс мазасызданып, қауіпсіз қашықтыққа ұшып кетті. Ұяны тексеру барысында жасы 2–3 апта шамасындағы екі балапан анықталды.
Мұндай жағдайларда құстың нақты биотоптағы қоректік базасын да анықтауға болады. Біздің бақылауымыз бойынша, ұядан табылған қалдықтарға сүйенсек, құстың рационы негізінен ұсақ кеміргіштер мен жәндікқоректілерден тұрады. Дегенмен, жәйран тұйғын үйрек, құр, кептер, қоян, қарсақ, суыр, тіпті борсық сияқты ірі олжаларға да оңай шабуыл жасай алады.
Қаршыға көбіне белгілі бір аумаққа бейімделіп, отырықшы өмір сүреді. Әдетте биіктен аң аулағанды ұнатады, бірақ кейде біздің аймақта жерге жақын биіктікте қалықтап, шөп арасынан жемтігін аңдып жүргенін де байқауға болады.
Бұл құс жыртқыштар арасындағы ең ірі және айқын ерекшелігімен көзге түсетін түрлердің бірі. Әдетте аналықтары ірілеу болып келеді – салмағы орташа есеппен 1300 грамм, ал аталықтары шамамен 1100 грамм болады. Қанат жайымы 1 метрден асады. Барлық тұйғын тұқымдастарына тән – көз үстіндегі ақ жолақтар (ақ қас секілді) қаршығада ені кең әрі ұзын, тіпті бастың артқы тұсында тоғысып жатқандай әсер береді. Көзінің түсі де жасына қарай ерекшеленеді: ересектерінде – қызыл немесе қызыл-қоңыр, ал жас құстарда – ашық сары.
Қаршығаны ертеден бері адамдар аңшылықта пайдаланған. Сонымен қатар, бұл құстар ауыл шаруашылығына зиян келтіретін кеміргіштерді жойып, экожүйеге орасан зор пайда әкеледі.
- Толығырақ
- Толығырақ
"Тарбағатай" мемлекеттік ұлттық табиғи паркінде жыл басынан бері «Таза Қазақстан» экологиялық бағдарламасы, Республикалық “ТазаLike” жол картасы, “1000 құс ұясы – табиғатқа қамқорлықтың символы!”, Республикалық "Парктер шеруі - 2025" Халықаралық табиғатты қорғау акцияларының іс-шарасы шеңберінде ұлттық парк директоры Серкебаев Айдын Серікұлының бастамасымен 23 экологиялық акция өткізіліп, оған 2025 адам жұмылдырылды. Аталмыш акциялармен қоса, 6 көрме (716 адам), 5 конкурс (631 адам), 12 семинар (535 адам), 10 дәріс сабағы ( 331 адам), 2 конференция (155 адам), 3 брифинг (70 адам) және жиналыстар мен кеңестер өткізілді. Барлық іс-шараға 4463 адам қатысты.
Жалпы алғанда ШҚО мен Абай облысынан 4 аудан (Зайсан, Тарбағатай, Мақаншы, Үржар аудандары) жұмылдырылды.
Акциялардың нәтижелеріне келсек:
* 18 мектеп оқушылары 50 құс ұясын жасап, ағаштарға ілді;
* Отырғызылған жасыл желек (терек, алма) көшеттерінің саны - 1230 бірлік;
* Контейнерлерге отырғызылған тұқым саны - 610;
* Ұлттық парк аумағының 25,5 га жерінен 0,95 тонна қоқыс пен әкімшілік аумақтың 24,5 га жерінен 0,85 тонна қоқыс жиналып, ұлттық парк техникасымен қоқыс полигонына шығарылды.
Жоғарыдағы көрсеткіштермен қатар, ұлттық парк қызметкерлері 5 маусым - Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күніне орай елеулі экологиялық іс-шаралар атқарды.
Үржар орманшылығының мемлекеттік инспекторлары Бестерек ауылының "Мектеп жанындағы интернаты бар М.Хасенов атындағы орта мектеп-бақшасы" КММ-сінің оқушыларымен кездесіп, көрме өткізді. Көрме "Дүниежүзілік қоршаған ортаны қорғау күні" тақырыбында болғандықтан ботаникалық бақта ұйымдастырылды. Оқушылар табиғи және жасанды өсімдік түрлері мен ағаш материалдарынан жасалған қолөнерлерді тамашалап, ерекше әсерге бөленді.
"Қазымбет орта мектеп-бақшасы" КММ-сінің оқушылары Экологиялық ағарту, рекреация жіне туризм бөлімінің ұйымдастыруымен "Әлет" туристік маршрутына жол тартты.
Аға ғылыми қызметкер А.Шәріпқанова оқушыларға табиғат аясында "Тарбағатай" мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің флорасы мен фаунасы" тақырыбында семинар сабақ өткізіп, туристік маршрут бойына экскурсия жүргізді. Оқушылар экскурсиядан алған әсерлерімен бөлісіп, өздерінің ой-пікірлерін айтты. Қоршаған ортаның экологиялық мәселелеріне көңіл бөліп, қоғамға пайда тигізуді басты мақсат етіп, көтеріңкі көңіл-күймен маршрут бойындағы экологиялық сенбілік жұмыстарына өз үлестерін қосты.
Көрмеге 16 адам, семинар сабаққа 20 адам, экскурсияға 20 адам, сенбілікке 20 адам қатысты. Әрбір адамның санасында, көзқарасында қоршаған ортаны бүлдірмеу туралы негіз қалыптасқанда адамзат туған өңірінің табиғатын қорғауға белсенділік көрсетеді. Әлемнің әдемі болуы қолымызда екенін әрқашан жадымызда ұстайық, бұл қоршаған ортаны қорғауға қосқан үлесіміз болмақ. Біздің табиғатқа сіңірген әрбір қызметіміз қоршаған ортаға қалай да болса оң әсер етеді деген ойдамыз!
Экологиялық ағарту инженері Әсем Көбенова.
- Толығырақ
- Толығырақ
Фототұзақтар арқылы жүргізілетін бақылау Алтай суырларының табиғи тіршілігін зерттеуге мол мүмкіндік береді. Атап айтқанда, келесі мәліметтер алынады:
• Суырлардың таралу аймағын анықтау;
• Күндізгі және түнгі белсенділік кезеңін зерттеу;
• Популяция санын шамамен есептеу;
• Миграциялық бағыттарын бақылау;
• Қоршаған орта факторларына реакциясын бағалау.
Ғылым, ақпарат және экологиялық мониторинг бөлімі.
Серкебаев Айдын Серікұлы
«Тарбағатай» мемлекетік ұлттық табиғи паркі» РММ директоры
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Сан. тазалау үшін ақы төлеу
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Көлікке арналған тұрақ ұсыну
