- Толығырақ
«Парктер шеруі – 2024» Халықаралық табиғатты қорғау акциясы шеңберінде санитарлық тазалық жұмыстарын жүргізу шаралары жүйелі түрде атқарылып келеді. Аталған шара тұрғындардың табиғатқа деген жақсы қарым-қатынасын қалыптастыруға және ауданның санитарлық жағдайын жақсартуға бағытталды. Апта сайын аудан және ауылдық округтерде жаппай сенбілік шаралары ұйымдастырылып, мемлекеттік инспекторлар табиғат тазалығын сақтауда белсенділік танытуда.
11 сәуір күні ШҚО, Зайсан ауданында орналасқан «Тарбағатай» мен «Құлынжон» (зоологиялық) қаумалдарының орман шебері Д.Аманғазин мен мемлекеттік инспекторлары да өз айналымдарында сенбілік жұмыстарын өткізді. Себебі, сенбілік – бұл ұжымдық рухты, бірегейлікті, ауызбіршілікті көрсететін керемет шара болғандықтан, тазалықты жанына серік еткен мемлекеттік инспекторлар сенбілікте ерекше белсенділік танытты.
Іс-шара нәтижесінде шыны бөтелке, темір қалбырлар, пластиктер мен күл-қоқымдардан құралған 120 кг қоқыс мемлекеттік инспектор Ж.Бұлғынбаевтың жеке УАЗ көлігімен қоқыс полигонына шығарылды. Сенбілікке қатысушылар саны – 15 адам.
Экологиялық ағарту инженері Ә.Көбенова.
- Толығырақ
«Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркінің ғылыми қызметкерлері 2024 жылдың 9 сәуір күні, «Парктер шеруі – 2024» халықаралық табиғатты қорғау акциясы аясында «Құстар – біздің досымыз!» атты викториналық сабақты «Мектеп жанындағы интернаты бар М. Хасенов атындағы Бестерек орта мектеп-бақшасының» 6-7 сынып (жалпы саны 43) оқушыларына өткізіп қайтты.
Сабақ барысында оқушылар ұлттық парк қызметкерлерінің құрастырған жасырын сурет және аудио, бейне сұрақтарына жауап беру арқылы сайысқа түсті. Нәтижесінде көп ұпай жинаған топ жеңіске жетіп, мақтау қағазымен және алғыс хатпен марапатталды.
Ғылым, ақпарат және экологиялық мониторинг бөлімі.
- Толығырақ
Абай облысы, Үржар ауданы «Жансүгіров атындағы орта мектебі» КММ-нің 8-11 сыныптардан 151 оқушы мен 23 мектеп қызметкерлері «Парктер шеруі – 2024» Халықаралық табиғатты қорғау акциясы аясында “Табиғатты аялайық!" тақырыбында экологиялық сенбілік өткізді.
Сенбіліктің мақсаты: оқушылардың қоршаған ортаға деген махаббат құндылықтары жайлы түсініктерін кеңейту, сондай-ақ табиғатты қорғауға, елін, жерін сүюге және мейірімділікке, ізгілікке тәрбиелеу, экологиялық тәрбие беру болды.
Экологиялық акцияға ұлттық парктен Экологиялық ағарту, рекреация және туризм бөлімінің қызметкері Р.Корпешов қатысты. Қатысушылардың жалпы саны – 175 адамды құраған.
Экскурсия жетекшісі Эльдар Баженов.
- Толығырақ
Қоңыр аю - аюлар тұқымдасына және жыртқыш сүтқоректілер қатарына жатады. Жаратылыстану-ғылыми негіздеме бойынша ұлттық парк аумағындағы кездесетін қоңыр аю – Тянь-шань қоңыр аюы деп белгіленген. Ұлттық парк аумағында қоңыр аю таулы аймақтарда кездеседі. Қоңыр аюдың ізі анықталған аумақтарда орнатылған фототұзақтардан күтілген нәтижелер алынды. Қалың ағашты, шөпті аумақтарда жазғы және қысқы жатақтары табылды. Тарбағатайда аю наурыздың соңы – сәуірдің басында қысқы ұйқыдан оянады. Маршруттарда аюдың әрекетінен ашылған құмырсқа илеулері мен төңкерілген тастар жиі байқалды.
Негізгі азықтары: алма, жабайы таңқурай, қойбүлдірген, қара және қызыл итмұрын, жәндіктердің дернәсілдері мен ағаш қабықтары. Көктемде суырларды алмақ болған орындар бақыланды (Әлемді шатқалында аю әсерінен қопарылған суыр індері бақыланды).
Көктемгі кезде аюдың алғашқы кездесуі күнбағысты және жүгері алқаптар болып табылды. Ал, ұйқыға кетуі қазан айының соңы мен қараша айының соңы аралығы.
Сипатына келер болсақ, қоңыр аюдың сыртқы көлемі және түсі өте ауыспалы болып кездеседі. Өте ашық түсті жүні, қысқа тұмсығы және ақшыл тырнақтары бар салыстырмалы түрде кішкентай қоңыр аюлар да және қара қоңыр жүні, айтарлықтай ұзартылған тұмсығы және үлкенірек өлшемдері бар қоңыр аюлар да кездеседі.
Назарларыңызға қоңыр аю туралы қызықты деректерді ұсынамыз:
- Қоңыр аю жиі жыртқыш деп саналғанына қарамастан, бұл мүлдем дұрыс емес. Оның қорегінің төрттен үш бөлігі өсімдік тағамдарынан тұрады.
- Қоңыр аюлар қысқы ұйқыға дейін шамамен 200 кг май қорын жинайды.
- Қоңыр аю ені 5-7 шақырымға жететін өзендерді жүзіп өте алады.
- Олар төмен түскеннен әлдеқайда жылдам жоғары көтеріледі, өйткені олардың артқы аяқтары алдыңғы аяқтарынан ұзынырақ.
1– сурет. Ұлттық парк аумағында орнатылған фототұзақ мәліметі.
Авторы: «Тарбағатай» МҰТП аңшылықтанушысы Берік Нұршайықов.
- Толығырақ
Қазіргі уақытта Ұлттық парктің аумағында мекендейтін Алтай суыры (Marmota baibacina) қысқы ұйқыдан оянып, жаңа ін қаза бастады. Наурыз-сәуір айларында шағылысып, буаздық мерзімі 40 тәулікке созылып, мамырдың басында аналығы 5-6 ұрпағын дүниеге әкеледі, суырдың балалары інінен маусымның аяғында шығады. Күшіктері алғашында тек ана сүтімен қоректенеді де, 40 күннен кейін жер бетіне шығып, шөп жей бастайды.
Суырлар індерін су баспайтын тау беткейлерінде орналастырады. Суыр інін жеке де, топтасып та қазады.
Суырлар нәрлі шөптесін өсімдіктермен, дәндерімен қоректенеді. Сонымен қатар, құрт-құмырсқа, кейде құстардың балапанымен де азықтанады.
Тамыз айының соңы мен қыркүйек айының орта кезінің аралығында денесіне қор ретінде май жинайды да қайтадан қысқы ұйқыға кетеді.
Ғылым, ақпарат және экологиялық мониторинг бөлімі.
- Толығырақ
Сәуір айының 5-і күні ұлттық парк директоры А.Серкебаевтың бастамасымен мемлекеттік инспекторлар мен қызметкерлер «Парктер шеруі – 2024» экологиялық акциясының шеңберінде аудан орталығы - Үржар ауылында ауқымды сенбілік жұмыстарын жүргізді.
Себебі, табиғат зиянды қалдықтардан өздігінен тазалана алмайды. Адамдар күн сайын жол бойына лақтырып тастаған пластмасса құтылар жер бетінде 500 жылға дейін, кәдімгі полиэтилен пакеттері 200 жылдан астам уақыт бойы шірімей жатып, жер қойнын ластап, «жегі құртша» топырақ құнарын жеп жатады.
Сенбілік нәтижесінде ауыл іші адамзаттың әсерінен шашылған қоқыстардан тазартылды. 400 кг қоқыс ұлттық парктің МТЗ-80 техникасымен қоқыс полигонына шығарылды. Сенбілікке жалпы саны 80 адам қатысты.
Салауатты өмір салты мен ерік-жігерді шыңдауға, қоршаған ортаны қорғауға бағытталған бұл шара одан әрі қолдауын табады деген сенімдеміз!
Экологиялық ағарту инженері Ә.Көбенова.
Серкебаев Айдын Серікұлы
«Тарбағатай» мемлекетік ұлттық табиғи паркі» РММ директоры
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Сан. тазалау үшін ақы төлеу
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Көлікке арналған тұрақ ұсыну
