- Толығырақ
Аңшылық, аң аулау - ерте заманда атадан балаға үйретіліп қалатын дәстүрдің бірі еді. Сол кездегі күн көрістің бір түрі саналған. Аңшы азамат аң аулау арқылы өз ауылын, дүйім ел жұртты асыраған. Ал қазіргі таңда аңшылық көп жағдайда жеке бастың нәпсіқұмарлығынан туындайтын, болмаса еріккеннің ермегі саналатын кәсіп түріне айналған. Қазір заңсыз аң аулауды мергендік емес, менмендік десе болғандай.
Заңсыз аңшылық салдарынан жануарлардың көптеген түрлері жойылып кетті, кейбірі жойылу қаупінде тұр, өйткені браконьерлер пайда іздеп биологиялық түрлердің қорғаныш жағдайына немесе аңшылықтың тыйым салынған маусымына назар аудармайды. Браконьерлердің заңсыз әрекеттерінің нәтижесінде биологиялық түрлердің алуан түрлілігі азайып қана қоймай, жер шарының көптеген аймақтарының экономикалық әл-ауқаты да зардап шегуде.
Тарбағатай тауының қойнауы аң-құс, емдік шөптесін өсімдіктерге өте бай. Солардың біразы "Қызыл кітапқа" енген және ерекше қорғауға алынғандар. Жануарларды аулау бүгінде заңмен кудаланады. Құқық бұзушы азамат жасаған іс-әрекетіне қарай әкімшілік немесе қылмыстық жауапкершілікке тартылады. "Тарбағатай" мемлекеттік ұлттық табиғи паркі қызметкерлері, мемлекеттік инспекторлар жануарлар дүниесін қорғау мақсатында, заңсыз аң аулаудың алдын алу үшін бақылауды күшейтуде. Осылайша, браконьердің жеке басын анықтау үшін ерекше қорғалатын аумақта фототұзақтар қойылып, тексерулер жүйелі түрде жүргізілуде. Сондай-ақ, мемлекеттік инспекторлардан жасақталған жедел топ жұмыс жасайды. Мемлекеттік инспекторлар табиғатты қорғау барысында ішкі істер органдары қызметкерлері және басқада табиғат қорғау ұйымдарының қызметкерлерімен бірлескен рейдттік іс-шаралар жүргізеді.
Заң талаптарын кейбір құқық бұзушылар білмегендіктен жасадым деп ақталады. Алайда, заңды білмеген жауапкершіліктен босатылады деген сөз емес. Бірақ осы бағытта жүргізіліп жатқан басқа да жұмыстар аз емес. Үгіт-насихат және басқа да шаралар арқылы қоғамдық санаға әсер ету арқылы ғана экологиялық қылмыстың алдын алуға болады.
Орман шебері-мемлекеттік инспектор: Кендірқанов Бекжан Талғарұлы.
- Толығырақ
Жылы күндердің келуімен тұрғындар демалу үшін табиғатқа шыққанды жөн көреді. Орман өрттерін болдырмау үшін табиғаттағы қауіпсіздік ережелерін сақтау керек. Шілде және тамыз айларында орман өрттерінің пайда болуының белсенді қарқыны байқалады, бұл ыстық және құрғақ ауа райының орын алуымен байланысты.
Сонымен бірге орман өрттерінің негізгі үш түрі бар:
- жердегі өрттер 90% жағдайда болады, ал өрт шөпті, ағаштардың төменгі бөліктерін және шығып тұрған тамырларды жауып, топырақ жамылғысына таралады;
- шымтезек немесе жер астындағы өрттер, шымтезек немесе қоқыс тұтанғанда (жалынсыз жану үлкен тереңдікте пайда болады), жер астындағы өрттің таралу жылдамдығы және күніне бірнеше шаршы метр;
- ағаштардың шыңдары бойымен секіріспен қозғалатын қашпа өрт, тек қатты желде пайда болады. Жалын сағатына жиырма шақырымға дейін қозғалады.
Табиғаттың орман сияқты баға жетпес сыйына ұқыптылықпен қарап, оның қауіпсіздігіне барлық жағынан ықпал ету керек. Статистика жыл сайын мыңдаған гектар ағаштарды жойып жіберетін орман өрттерінің басты себебі адам факторы екенін көрсетеді. Шамамен он өрт элементтерінің тоғызы тастанды сіріңкелер мен өшірілмеген темекі тұқылдары, сонымен қатар тоқтаусыз оттармен байланысты.
Орманда өрттің алдын алу әркімнің міндеті. Табиғатқа шыққанда сіз бірқатар нақты ережелерді сақтауыңыз керек:
- жанып тұрған темекі тұқылдары мен жанған сіріңкелерді тастамаңыз;
- тым үлкен от жақпаңыз, өйткені өртті бастау үшін кейде бір ғана ұшқын жетеді;
- кесу орнында өрт туғызбау;
- қамыс, бұталар, қалың шөптер арасында, қылқан жапырақты ағаштардың астында және жалын жақын маңдағы өсімдіктерге оңай таралатын басқа да жерлерде от салмаңыз;
- демалушылар отты арнай орындарда ғана жағуы керек;
- жанып тұрған от міндетті түрде демалушылардың бақылауында болуы керек;
- қатты жел көбінесе жалынның таралуына себепші болады, сондықтан мұндай желді ауа-райында өрт қою ұсынылмайды;
- оттың сөнгеніне толық сенімді болғанға дейін орманнан шықпаңыз;
- орманда отшашуды қолданбаңыз;
- орманға мотоциклмен немесе автокөлікпен кіруге болмайды, өйткені глушительдің ұшқыны кездейсоқ өртті тудыруы мүмкін, әсіресе қынасы бар құрғақ орманда;
- орманның ішінде өрттің тақырыбына айналуы мүмкін қоқыстарды қалдырмаңыз: бензин мен майға малынған шүберектер, ыдыс-аяқ пен шыны ыдыстар, олар күн сәулесін ашық ауа-райында фокустап, құрғақ өсімдіктердің тұтануына әкелуі мүмкін;
- егер орманда өрттер анықталса, оларды жою үшін барлық шараларды қабылдаңыз және 101 хабарласып, өрт сөндіру бөлімін шақырыңыз.
Мемлекеттік инспектор: Марат Қасенов.
- Толығырақ
5 маусымда елімізде кәсіби мереке – Эколог күні атап өтіледі. Барлық табиғат қорғаушыларына, қоршаған ортаны қорғау жөніндегі мамандарға, барлық қоғам қайраткерлеріне — экологтар мен белсенділерділерге кәсіби мерекелеріңіз құтты болсын дегіміз келеді.
Баршаңызға зор денсаулық, қажымас қайрат және амандық тілейміз!
«Тарбағатай» МҰТП ұжымы.
- Толығырақ
Мемлекеттік рәміздеріміз — тәуелсіздігіміздің айғағы деп білеміз. «Туы биік елдің – тұғыры биік» деген дана халқымыз. Тәуелсіздігіміздің тұмарына айналған мемлекеттік рәміздеріміз болашаққа бастаған ұлы көшімізді демеп, игі істерімізді қолдай берсін!
Бірлігіміз жарасып, еліміздің жарқын болашаққа бастар жолында нық қадам жасап, ынтымағы жарасқан ел болайық! Әрдайым еліміз тыныш, халқымыз аман, рәміздіріміздің мәртебесі биік болсын!
«Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі ұжымы.
- Толығырақ
Өрттің пайда болуын болдырмау үшін ЕҚТА-да мінез-құлық ережелерін сақтау қажет.
Тыйым салынады:
- жанып тұрған сіріңкелерді, темекі тұқылдарын, жанып тұрған шүберектерді лақтыруға;
- ағаш, шымтезек қоймаларының жанында, піскен дақылдарға жақын жерде тығыз қопаларда және төмен ілулі ағаш шатырларының астында от жағуға;
- өздігінен жанатын материалдарду қалдыруға: майға немесе бензинге малынған шүберектер, күн сәулесін тартатын және құрғақ өсімдіктерді тұтататын шыны ыдыстар;
- құрғақ шөпті орман алқаптарында, бақтарда, егістіктерде, ағаштардың астында өртеуге;
- қамысты өртеуге;
- тез тұтанатын сұйықтықтармен немесе желді ауа-райында от жағуға;
- отты қараусыз немесе сөндірусіз қалдырып, автотұрақтан кетуге.
Егер белгілі бір аймақта арнайы өртке қарсы режим енгізілсе, ол жойылғанға дейін келуге қатаң тыйым салынады.
Мемлекеттік инспектор К.Гергенрейдер.
- Толығырақ
2024 жылдың 26 наурызында бастау алған Республикалық маңызы бар «Парктер шеруі – 2024» халықаралық табиғатты қорғау акциясы 31 мамыр күні аяқталды. Бүгінгі жабылу салтанатына жалпы саны 150 адам қатысты.
Жалпы қорытынды есеп бойынша мектеп аралық командалардың арасынан байқауға белсене қатысып, «Парктер шеруі – 2024» халықаралық табиғатты қорғау акциясының кубогын Үржар ауылына қарасты «Абай орта мектебі» КММ-сі иеленді. Жүлдегерлерді марапаттау рәсімі Үржар аудандық тарихи-өлкетану музейінде өткізілді. Аталмыш акцияға үлес қосқандар Үржар аудан әкімінің алғыс хатымен марапатталса, жеңімпаздар ұлттық парк директоры А.Серкебаевтың мадақамасымен марапатталып, түрлі сыйлықтар иеленді.
«Тарбағатай» мемлекеттік ұлттық табиғи паркі» РММ директоры орынбасарының м.а. Н.Дүйсекенов Бүкілқазақстандық акцияға қатысушылардың бір кісідей атсалыссқандарына рахмет айтып, болашақта жеңімпаздар бұдан да үлкен жетістікке жетіп, жыл сайын белсене қатысатындарына сенім артып, алғыс білдірді. Қатысушылар өз ризашылықтарын білдіріп, келер жылы өтетін «Парктер шеруі» акциясында жеңімпаз атанып, биіктерден көрінетіндіктеріне сенімді.
Жыл сайын өткізіліп келе жатқан «Парктер шеруі» халықаралық табиғатты қорғау акциясы жас ұрпақ буынды табиғатты сүюге, аялауға, көз қарашығындай сақтауға, экологиялық мәселерге оң көзқараспен қарап табиғат тазалығын сақтауға ықпал ететініне сеніміміз мол!
Экологиялық ағарту инженері Ә.Көбенова.
Серкебаев Айдын Серікұлы
«Тарбағатай» мемлекетік ұлттық табиғи паркі» РММ директоры
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Сан. тазалау үшін ақы төлеу
"Тарбағатай" Ұлттық паркі. Көлікке арналған тұрақ ұсыну
